تفاوت سرپیک جوش و برش در چه مواردی است؟

سرپیک جوش و برش هر دو از ابزارهای کلیدی در صنعت هستند، اما کاربرد آن‌ها کاملاً متفاوت است. اگرچه هر دو از گاز برای تولید حرارت استفاده می‌کنند، اما هدف، ساختار و عملکرد شان با هم فرق دارد.

سرپیک جوش برای اتصال دو قطعه فلز به‌کار می‌رود. در این روش، شعله‌ای با دمای بالا ایجاد می‌شود تا لبه‌های فلز ذوب شده و به هم بچسبند. این نوع سرپیک اغلب در کارهای لوله‌کشی، تعمیر قطعات فلزی و ساخت‌وساز کاربرد دارد. کنترل دقیق شعله و دمای مناسب، در جوشکاری اهمیت زیادی دارد.

در مقابل، سرپیک برش طراحی شده تا فلزات را ببُرد. این ابزار ابتدا با شعله، محل مورد نظر را تا دمای قرمز شدن گرم می‌کند و سپس با وارد کردن جریان شدید اکسیژن، فلز را ذوب و از هم جدا می‌کند. سرعت برش، شدت اکسیژن و نوع نازل در سرپیک برش نقش مهمی دارند.

سرپیک برش چیست؟

سرپیک برش ابزاری تخصصی برای بریدن فلزات است که با استفاده از حرارت بالا و دمیدن گاز، عملیات برش را انجام می‌دهد. عملکرد این ابزار به این صورت است که ابتدا با شعله‌ای متمرکز، نقطه‌ای از فلز را تا دمای گداختگی گرم می‌کند. پس از آن، با فشردن یک اهرم، اکسیژن به‌صورت ناگهانی به محل گداخته وارد می‌شود و واکنش شدید اکسیداسیون، باعث جدا شدن فلز در آن ناحیه می‌گردد.

نوع رایج این ابزار از ترکیب گاز سوختی (مثل استیلن) و اکسیژن خالص استفاده می‌کند، اما نوع جدیدتری به‌نام سرپیک هوا برش نیز تولید شده که در آن از مخلوط اکسیژن و پروپان استفاده می‌شود. این مدل مقرون‌به‌صرفه‌تر بوده و در پروژه‌های سبک‌تر صنعتی کاربرد فراوان دارد.

انواع سرپیک برش و تفاوت‌های آن‌ها

سرپیک برش به‌طور کلی به دو نوع یک‌تکه و دوتکه تقسیم می‌شود. تفاوت این دو در ساختار و انعطاف‌پذیری آن‌هاست. مدل دو تکه از چند بخش جداگانه تشکیل شده که قابلیت باز و بسته شدن دارند. این ویژگی باعث می‌شود حمل‌ونقل آسان‌تری داشته باشد و در فضاهای محدود نیز کاربردی‌تر باشد. از طرفی، توانایی برش فلزات با ضخامت بیشتر نیز در مدل دو تکه وجود دارد. در مقابل، سرپیک یک‌تکه ساختار ساده‌تری دارد و برای کارهای سبک‌تر مناسب است.

انواع شعله در سرپیک برش

نوع شعله‌ای که در سرپیک برش ایجاد می‌شود، بر اساس نسبت گاز سوختنی و اکسیژن به سه حالت اصلی تقسیم می‌شود:

• شعله اکساینده (Oxidizing): در این حالت، میزان اکسیژن بیشتر از گاز سوختنی است. این شعله داغ‌تر و متمرکزتر است، اما ممکن است لبه‌های فلز را بسوزاند.
• شعله خنثی (Neutral): نسبت گاز و اکسیژن در این شعله برابر است. این نوع شعله پایدارترین و مناسب‌ترین گزینه برای برش فلزات محسوب می‌شود، زیرا هم گرمای کافی تولید می‌کند و هم از آسیب به فلز جلوگیری می‌شود.
• شعله کربورایزینگ (Carburizing): در این حالت، گاز سوختنی بیشتر از اکسیژن است. این شعله نرم‌تر و سردتر است و بیشتر در لحیم‌کاری یا گرم‌کردن فلزات کاربرد دارد.

در میان این سه، شعله خنثی بهترین انتخاب برای عملیات برش است، چون ترکیب متعادلی از گرما و پایداری را فراهم می‌کند و کیفیت برش را بالا می‌برد.

سرپیک جوش چیست؟

سرپیک جوش یکی از ابزارهای اصلی در فرآیند جوشکاری است که برای اتصال دو قطعه فلزی به‌کار می‌رود. این ابزار با ترکیب گاز سوختنی و اکسیژن، شعله‌ای با دمای بالا تولید می‌کند که باعث گداختن لبه‌های فلز می‌شود. با گداخته شدن فلزات، آن‌ها به‌هم می‌چسبند و پس از سرد شدن، اتصال محکمی ایجاد می‌شود. سرپیک جوش در صنایع مختلف مانند ساخت‌وساز، تعمیرات، لوله‌کشی و تولید قطعات فلزی کاربرد دارد و به‌دلیل دقت بالا و قابلیت کنترل شعله، برای جوشکاری‌های دقیق گزینه‌ای ایده‌آل به‌شمار می‌رود.

انواع سرپیک جوش و ویژگی‌های آن

سرپیک‌های جوشکاری بر اساس فشار کاری به دو نوع کم‌فشار و پرفشار تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی به جوشکار کمک می‌کند تا بسته به ضخامت و نوع فلز، میزان حرارت مورد نیاز را بهتر کنترل کند. 

• سرپیک جوش کم‌فشار:

مناسب برای کار با فلزات نازک و سبک، این نوع سرپیک گاز را با فشار پایین منتقل می‌کند و شعله‌ای کنترل‌شده و نرم ایجاد می‌کند. در بسیاری از کارگاه‌های تعمیراتی کاربرد دارد.

• سرپیک جوش پرفشار:

این مدل برای برقراری اتصال در فلزات ضخیم‌تر استفاده می‌شود. فشار بالای گاز باعث تولید شعله‌ای قدرتمندتر می‌شود که برای کارهای سنگین مناسب است.

• سرپیک جوش قابل تنظیم:

برخی از سرپیک‌ها دارای شیر تنظیم روی دسته هستند که به کاربر اجازه می‌دهد شدت شعله را با توجه به نیاز تنظیم کند. این مدل‌ها کاربرد گسترده‌تری دارند.

• سرپیک جوش با نازل ثابت:

در این مدل، میزان فشار و نوع شعله از قبل تعیین شده و قابل تغییر نیست. این ابزارها برای استفاده‌های خاص و یکنواخت مناسب هستند.

• سرپیک با نازل و لوله مسی:

نازل و لوله این نوع سرپیک از جنس آلیاژ مقاوم در برابر حرارت، معمولاً مس، ساخته می‌شوند تا دوام و انتقال حرارت بهتری داشته باشند.

تفاوت‌های اصلی بین سرپیک جوش و برش

سرپیک جوش و سرپیک برش دو ابزار مهم در صنعت فلزکاری هستند که با وجود شباهت ظاهری، کاربردها و ساختار بسیار متفاوتی دارند. برای انتخاب درست و استفاده ایمن از این ابزارها، باید تفاوت‌های اصلی آن‌ها را به‌درستی شناخت. در ادامه، این تفاوت‌ها را به‌صورت دقیق و روان بررسی می‌کنیم:

• کاربرد اصلی:

سرپیک جوش برای اتصال و هم‌جوشی فلزات استفاده می‌شود، در حالی که سرپیک برش وظیفه بریدن و جدا کردن فلزات را برعهده دارد. یکی برای ساخت، دیگری برای جدا کردن طراحی شده است.

• نوع شعله:

شعله در سرپیک جوش پیوسته، یکنواخت و قابل کنترل است و دمای آن برای ذوب فلز کافی است. اما در سرپیک برش، شعله ابتدایی فقط برای گرم‌کردن فلز استفاده می‌شود و مرحله اصلی برش با دمیدن ناگهانی اکسیژن و ایجاد واکنش اکسیداسیون صورت می‌گیرد.

• شکل نازل:

نازل سرپیک جوش طراحی گرد و چندکاناله دارد تا شعله باریک، دقیق و متمرکز ایجاد کند. اما در سرپیک برش، نوک نازل تیزتر است و برای هدایت مستقیم جریان اکسیژن طراحی شده است.

• نوع سوخت:

هر دو ابزار از ترکیب گاز سوختنی و اکسیژن استفاده می‌کنند، اما سوخت سرپیک جوش معمولاً از گازهایی مانند استیلن یا پروپان است که دمای کنترل‌شده‌تری دارند. در مقابل، سرپیک برش نیازمند شعله‌ای با دمای بالاتر است و از ترکیب پرقدرت‌تری بهره می‌برد.

• عمق و نوع برش یا جوش:

در جوشکاری، ناحیه اتصال باریک، تمیز و مناسب برای استفاده از فلز پرکننده است. اما در برشکاری، شکاف ایجاد شده پهن‌تر و غیرقابل استفاده برای پر کردن یا جوش دادن مجدد است.

• ایمنی و نحوه استفاده:

سرپیک برش به‌دلیل شدت حرارت بالا و انفجار ناگهانی اکسیژن، نیازمند احتیاط بیشتری در حین استفاده است. در حالی که سرپیک جوش به‌دلیل شعله یکنواخت‌تر، کنترل بهتری در دست کاربر ایجاد می‌کند، به‌ویژه در کارهای دقیق و ظریف.

در مجموع، سرپیک جوش و برش هر کدام برای هدفی مشخص طراحی شده‌اند و شناخت این تفاوت‌ها به انتخاب درست ابزار و افزایش ایمنی در محیط‌های کاری کمک زیادی می‌کند.

دسته برش دو تیکه رونیکس مدل RH-4503

نتیجه‌گیری

سرپیک جوش و برش، هر دو ابزارهای مهم و پرکاربرد در صنایع فلزکاری هستند، اما هرکدام وظیفه‌ای متفاوت دارند. سرپیک جوش برای اتصال فلزات و سرپیک برش برای جداسازی آن‌ها استفاده می‌شود. تفاوت در نوع شعله، شکل نازل، نوع سوخت و نحوه عملکرد باعث شده هر ابزار برای کاربرد خاصی مناسب باشد. شناخت این تفاوت‌ها به ما کمک می‌کند تا با دقت بیشتر، ایمنی بالاتر و نتیجه‌ بهتر از آن‌ها استفاده کنیم.